Choroby zakaźne zwierząt podlegające obowiązkowi zwalczania
Niektóre choroby zakaźne zwierząt są na tyle groźne oraz obarczone ryzykiem epidemii, że hodowcy zobowiązani są do ich natychmiastowego zgłaszania oraz zwalczania. Pełen wykaz tych schorzeń określa ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.
Czym są choroby zakaźne zwierząt?
Choroby zakaźne zwierząt stanowią duże zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia zwierząt i ludzi. Wywoływane są przez czynniki zakaźne, takie jak bakterie, wirusy, priony, riketsje, a także grzyby. Niebezpieczeństwo z nimi związane wynika przede wszystkim z możliwości szybkiego rozprzestrzeniania się wewnątrz stada zwierząt oraz rozwoju na dużych obszarach – wywołując epizootie. Szczególnie niebezpieczne choroby zakaźne zostały objęte obowiązkiem zwalczania przez Państwo. Do tej grupy należy 36 chorób różnych gatunków zwierząt, w tym afrykański i klasyczny pomór świń, grypa ptaków, wścieklizna, zgnilec amerykański pszczół czy białaczka bydła.
Nie dziwi więc fakt, że istnieje obowiązek zgłaszania chorób zakaźnych, a także zwalczania i zapobiegania i ich dalszemu szerzeniu się – dotyczy to szczególnie przypadków nagłych padnięć większej ilości zwierząt w stadzie. W przypadku wykrycia choroby zakaźnej bardzo istotnym elementem zwalczania jest czyszczenie i odkażanie obejścia, miejsc utrzymywania zwierząt i wykorzystywanych narzędzi, zanim zwierzęta gospodarskie zostaną ponownie umieszczone w danym pomieszczeniu.
Zwalczanie chorób zakaźnych – regulacje prawne
Zasady zwalczania chorób zakaźnych określa wspomniana już ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt wraz z późniejszymi zmianami. Kluczowy jest rozdział 8. tego dokumentu, który opisuje działania podejmowane przez powiatowego lekarza weterynarii w przypadku otrzymania zgłoszenia, o podejrzeniu pojawienia się choroby zakaźnej, znajdującej się na liście obowiązkowego zwalczania. Rozdział ten określa także, jakie decyzje powinien podjąć powiatowy lekarz weterynarii w związku z rozpoznaniem choroby zakaźnej, jej wykluczeniem oraz zwalczeniem.
Ustawa określa jednak nie tylko obowiązki powiatowego lekarza weterynarii, ale również właściciela zwierząt. W przypadku wystąpienia w gospodarstwie którejkolwiek z chorób, znajdujących się na liście schorzeń wymagających zwalczania właściciel zwierząt, musi podporządkować się do kierowanych nakazów i zakazów, a także ograniczeń. Decyzje lekarza weterynarii mogą obejmować przykładowo takie działania jak eliminacja chorych zwierząt, pobranie niezbędnych próbek laboratoryjnych, zakaz przeprowadzania zwierząt do innych pomieszczeń, a także obowiązek szczepienia i odkażenia gospodarstwa.
Wybrane choroby podlegające obowiązkowi zgłaszania i zwalczania
Wykaz chorób podlegających obowiązkowemu zwalczaniu jest stosunkowo długi, jednak każdy hodowca zwierząt gospodarskich powinien się z nim gruntownie zapoznać.
Przykładem choroby zakaźnej, która wciąż występuje na świecie, jest pryszczyca. Jej niebezpieczeństwo wynika z faktu, że jest to choroba wyjątkowo zakaźna oraz zaraźliwa, przez co bardzo szybko szerzy się wśród stada zwierząt, powodując duże straty finansowe. Choroba wywoływana jest przez wirus i dotyczy zwierząt parzystokopytnych, takich jak świnie, owce, kozy, a także dzikie zwierzęta, np. antylopy i jelenie. W przypadku wystąpienia pryszczycy w Polsce obowiązuje nakaz zwalczania zwierząt dotkniętych chorobą.
Innym przykładem schorzenia zakaźnego jest choroba niebieskiego języka, na którą zapadają zwierzęta przeżuwające – domowe lub dzikie. Choroba ta wywoływana jest przez wirusy przenoszone przez owady kłująco-ssące z rodziny kuczmanów lub poprzez krew oraz nasienie. Na szczęście choroba nie przenosi się na inne zwierzęta gospodarskie i domowe oraz na ludzi, a mięso, mleko, skóry lub wełna nie stanowią zagrożenia dla zdrowia człowieka. Choroba niebieskiego języka podlega obowiązkowi zgłaszania i zwalczania.