Nowe podejście do badania mięsa – stanowisko FVE
FVE (Federation of Veterinarians of Europe), czyli Europejska Federacja Lekarzy Weterynarii, to organizacja zrzeszająca lekarzy weterynarii z Europy, reprezentująca ich w kontaktach z Parlamentem Europejskim, Radą oraz Komisją Europejską, w toku procesu legislacyjnego dotyczącego aktów prawnych związanych z szeroko rozumianym bezpieczeństwem zdrowia publicznego, zdrowia zwierząt i jakości zdrowotnej żywności. FVE podkreśla kluczową rolę lekarzy weterynarii w holistycznym podejściu do zapewnienia społeczeństwu bezpiecznej żywności. Zdrowa i bezpieczna żywność oraz ścisły nadzór nad produkcją tej żywności to zadanie, które wymaga regularnej i restrykcyjnej kontroli zarówno na poziomie gospodarstw utrzymujących zwierzęta, w transporcie jak i w całym procesie przetwórstwa środków spożywczych pochodzenia zwierzęcego. Badanie zwierząt rzeźnych oraz pozytywna ocena do spożycia przez ludzi jest procesem , który musi być zapoczątkowany już na etapie hodowli drobiu, bydła lub świń. Rolą lekarza weterynarii jest monitorowanie wszystkich zagrożeń tła bakteryjnego, wirusowego, pozostałości leków, dobrostanu zwierząt etc. w ten sposób , aby produkt finalny- żywności była najwyższej jakości zdrowotnej.
Obowiązki, jakie posiada lekarz weterynarii
Lekarze weterynarii opierają swoją działalność na 4 zasadniczych filarach: zdrowiu zwierząt, ich dobrostanie, zdrowiu publicznym, a także trosce o środowisko naturalne. Jest to więc grupa zawodowa, której główną rolą jest opieka nad zwierzętami oraz nadzór weterynaryjny nad produkcją żywności, aby trafiała do nas jedynie zdrowa i bezpieczna żywność pochodzenia zwierzęcego. Droga mięsa do naszych stołów prowadzi od gospodarstwa przez zakład rzeźny, aż do konsumenta. Ważne jest więc udzielanie na etapie produkcji niezbędnych porad i wiedzy, a także kontrola mięsa i innych produktów zwierzęcych z egzekwowaniem wszystkich wymagań weterynaryjnych. Może tego dokonać jedynie lekarz weterynarii, posiadający zawodowe wykształcenie oraz podążający za najnowszymi doniesieniami naukowymi.
Jak twierdzi FVE każde państwo, a także jego części oraz regiony powinny otrzymać wystarczającą ilość czasu dla wprowadzenia nowego podejścia do badania mięsa. Trzeba bowiem pamiętać, że wiele regionów posiada odmienne warunki lokalne. Jednak wciąż głównym i najważniejszym celem jest kontrola mięsa i nadzór weterynaryjny w celu zapewnienia bezpieczeństwa żywności.
Nadzór weterynaryjny nad żywnością
Wiarygodny system informacji odnoszący się do informacji o łańcuchu żywnościowym (FCI) jest wstępnym warunkiem nowoczesnego systemu badania mięsa. Lekarze weterynarii muszą w sposób aktywny uczestniczyć w procesie hodowli zwierząt. Wykonując czynności wchodzące w zakres nowego podejścia do bezpieczeństwa żywności, lekarze weterynarii1:
- wprowadzają wszystkie odpowiednie środki, aby zapobiec wprowadzaniu, rozwojowi i rozprzestrzenianiu się chorób;
- podejmują działania w celu zapewnienia wczesnego wykrywania chorób, prowadząc diagnostykę właściwą i diagnostykę różnicową, aby wykluczyć lub potwierdzić chorobę;
- biorą aktywny udział w:
- upowszechnianiu wiedzy na temat zdrowia zwierząt oraz na temat zależności między zdrowiem zwierząt, dobrostanem zwierząt i zdrowiem ludzi;
- zapobieganiu chorobom;
- wczesnym wykrywaniu chorób i szybkim reagowaniu na nie;
- upowszechnianiu wiedzy na temat oporności na leczenie, w tym oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, i jej implikacjach;
- współpracują z organem IW, gospodarstwami, osobami zawodowo zajmującymi się zwierzętami i posiadaczami zwierząt domowych w zakresie stosowania środków zapobiegania chorobom i ich zwalczania. Istotny jest również ich sposób komunikacji z urzędowym lekarzem weterynarii, który pracuje w rzeźni. Pochodzenie oraz spełnienie wszystkich wymagań w toku hodowli musi być udokumentowana zgodnie z najnowszymi wymaganiami. Lekarze weterynarii muszą podtrzymywać i rozwijać swoje kompetencje zawodowe związane z tymi dziedzinami ich działalności, które wchodzą w zakres stosowania nowego prawa.
Bezpieczna żywność a lekarz weterynarii wolnej praktyki
Kontrola weterynaryjna w gospodarstwach wykonywana przez lekarza weterynarii wolnej praktyki polega na udzielaniu merytorycznych porad odnoszących się do hodowli zwierząt, ich zdrowia oraz dobrostanu, a także nadzoru, diagnostyki i kontroli ewentualnych chorób. Taki lekarz weterynarii musi więc polegać na doskonałym przepływie informacji z rzeźni, co ma bezpośredni związek z bezpieczeństwem żywności. Informacje stamtąd płynące dostarczają wiedzy na temat interpretacji prowadzonego nadzoru nad chorobami oraz interpretacji danych zgromadzonych w rzeźni odnośnie dobrostanu zwierząt. Lekarz weterynarii wolnej praktyki zajmuje się również zbieraniem i interpretacją danych z gospodarstwa, a także edukacją hodowców z zakresu łańcucha żywnościowego. Bardzo istotne, aby znali oni podstawowe i fundamentalne pojęcia Dobrej Praktyki Rolniczej, HACCP oraz Planowania Zdrowia Stada.
Główny Inspektorat Weterynaryjny ustala kierunki działania Inspekcji Weterynaryjnej oraz wydaje instrukcje, w jaki sposób mają być one przeprowadzane. W swoich decyzjach uwzględnia także regulacje Unii Europejskiej. Weterynaryjne kontrole w gospodarstwach są elementem zintegrowanego podejścia do kontroli higieny żywności, obejmującego wszystkie elementy łańcucha żywnościowego.
Doradztwo rolnikom a kontrola weterynaryjna z urzędu
W myśl nowych przepisów to gospodarstwa mają zapewnić, aby przeprowadzane u nich były kontrole stanu zdrowia zwierząt przez lekarza weterynarii2, jeżeli jest to stosowne ze względu na ryzyko stwarzane przez dany zakład, z uwzględnieniem:
- rodzaju gospodarstwa;
- gatunków i kategorii zwierząt utrzymywanych w gospodarstwie;
- sytuacji epizootycznej panującej w strefie lub regionie w odniesieniu do chorób umieszczonych w wykazie chorób zwalczanych z urzędu i nowo występujących chorób, na które zwierzęta w danym zakładzie są podatne.
Powiatowy lekarz weterynarii, w myśl nowych rozwiązań prawnych, o ile to możliwe i stosowne, może wykorzystać wyniki nadzoru sprawowanego przez gospodarstwa oraz informacje uzyskane za pośrednictwem kontroli stanu zdrowia zwierząt.3
Mając na uwadze wspólny cel, jakim jest osiągniecie żywności najwyższej jakości oferowanej konsumentowi, czynności związane z poprawą dobrostanu zwierząt , zarządzaniem stadem, higieny utrzymania zwierząt oraz zdrowia zwierząt w gospodarstwie wykonane przez lekarzy weterynarii wolnej praktyki, mogą być wykorzystane w ramach urzędowych kontroli.
Podsumowując, tylko aktywne działania lekarza weterynarii na etapie hodowli zwierząt rzeźnych, badania przedubojowego zarówno w gospodarstwie jak i w rzeźni oraz badania poubojowego, poparte stosowną analizą ryzyka są gwarantem najwyższej jakości mięsa i produktów pochodzenia zwierzęcego. Istotną rolą jest stworzenie systemu umożliwiającego wymianę informacji pomiędzy lekarzami weterynarii operującymi na wszystkich wymienionych płaszczyznach.
1 Art. 12 rozporządzenia (WE) nr 2016/429
2 Art. 25 ust.1 rozporządzenia (WE) Nr 2016/429
3 Art. 26 ust.3 rozporządzenia (WE) Nr 2016/429